Rafał Lemkin – Wielki zapomniany

Rafał Lemkin
Rafał Lemkin

Rafał Lemkin (1900 – 1959) – Doktor nauk prawnych – absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W okresie międzywojennym aktywnie uczestniczył w tworzeniu polskiego systemu prawnego. Szczególnie interesował się ustawodawstwem karnym państw totalitarnych – Włoch i Związku Radzieckiego.
Po wybuchu II wojny światowej, z terenów okupowanych przez ZSRR, przedostał się do Szwecji, a następnie do USA. Tam prowadził bardzo aktywną działalność naukową i doradczą.
W roku 1944 wydał swoją najważniejszą książkę – The Axis Rule in Occupied Europe, poświęconą pojęciu ludobójstwa. Przedstawił w niej swoje poglądy na nowy typ zbrodni przeciwko ludzkości, tworząc termin „genocidium” (ludobójstwo), które rozumiał jako zorganizowane działania mające na celu zniszczenie narodu lub grupy etnicznej poprzez dezintegrację instytucji , kultury, języka, świadomości narodowej i religijnej, gospodarczych podstaw egzystencji, a następnie pozbawienie ludzi bezpieczeństwa, wolności, zdrowia, godności i ostatecznie życia.

Podpisanie Konwencji ONZ w sprawie Zapobiegania i Karania Zbrodni Ludobójstwa 1948. Rafał Lemkin stoi pierwszy z prawej
Podpisanie Konwencji ONZ w sprawie Zapobiegania i Karania Zbrodni Ludobójstwa 1948. Rafał Lemkin stoi pierwszy z prawej

Proponował przyjęcie międzynarodowej konwencji dotyczącej zapobiegania ludobójstwu.
Był doradcą Roberta H. Jacksona, głównego oskarżyciela z ramienia USA w procesie norymberskim.

Od 1946 był konsultantem Komitetu Prawnego ONZ i razem z Henrim Donnendie de Vabresem napisał wstępny projekt Konwencji w sprawie Zapobiegania i Karania Zbrodni Ludobójstwa  – podpisanej 9 grudnia 1948. Nominowany kilkakrotnie do Pokojowej Nagrody Nobla. W roku 1955 został odznaczony Wielkim Krzyżem Zasługi Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec.

Pod koniec życia utracił źródła utrzymania i żył w osamotnieniu. Zmarł na zawał serca w Nowym Yorku 28 sierpnia 1959 roku.


(Ratyfikacja Konwencji przez PRL – Dz. U. z 1952 r. Nr 2, poz. 9)