Definicje

Zbrodnie wojenne – to według traktatu wersalskiego, podpisanego 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, państwa sprzymierzone i stowarzyszone,wszelkie działania, które naruszają prawa i zwyczaje wojenne (artykuł 228), a także bulwersujące międzynarodową moralność i powagę traktatów (artykuł 227).

Od starożytności zbrodnie wojenne określano jako „barbarzyństwo wojenne”. Ograniczało je tylko prawo zwyczajowe, którego nie miał kto egzekwować.

Pierwszymi pisanymi normami prawa międzynarodowego normujące kwestię zbrodni wojennych były:

  • deklaracja paryska w 1856 roku
  • konwencja genewska w 1864 roku
  • deklaracja petersburska w 1868 roku
  • deklaracja brukselska (1874) roku
  • konwencja genewska w 1906 roku
  • konwencje haskie w 1899 i 1907 roku

Ww. konwencje nie ustanowiły konsekwencji karnych za popełnione zbrodnie, tylko nakładały na sygnatariuszy obowiązek regulacji tych kwestii w ustawodawstwie swojego kraju.

Ludobójstwo (genocide) – zbrodnia przeciwko ludzkości, obejmująca celowe wyniszczanie całych lub części narodów, grup etnicznych, religijnych lub rasowych, zarówno poprzez fizyczne zabójstwa członków grupy, jak i wstrzymanie urodzin w obrębie grupy, przymusowe odbieranie dzieci czy stworzenie warunków życia obliczonych na fizyczne wyniszczenie.

Termin ludobójstwo wprowadził polski prawnik Rafał Lemkin (1900–1959) w swojej pracy „Axis Rule in Occupied Europe” („Rządy Osi w okupowanej Europie”) wydanej w 1944 w USA. Użyto go w akcie oskarżenia w procesie norymberskim przeciwko przywódcom nazistowskich Niemiec (choć Karta Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze nie wymieniała expressis verbis ludobójstwa, lecz jedynie zbrodnie przeciwko ludzkości, których kwalifikowaną postacią jest właśnie ludobójstwo). Do języka prawnego termin ludobójstwo wszedł za sprawą Konwencji ONZ w sprawie Zapobiegania i Karania Zbrodni Ludobójstwa podpisanej 9 grudnia 1948, której wstępny projekt był współtworzony przez Lemkina.

Konwencja ONZ w sprawie Zapobiegania i Karania Zbrodni Ludobójstwa podpisana została 9 grudnia 1948.